آلرژی بینی (رینیت آلرژیک) یا سینوزیت؟! (تفاوت ها و شباهت ها)
رینیت (التهاب مخاط بینی) و سینوزیت از جمله شایع ترین بیماری ها در انسان به شمار می آیند. تخمین زده می شود در جهان بویژه در جوامع غربی و کشورهای صنعتی 10 تا 25 درصد جمعیت به رینیت آلرژیک (آلرژی بینی) مبتلا هستند! مطالعات نشان داده است هر ساله حدود 31 میلیون آمریکایی دچار سینوزیت می شوند! بیماری های آلرژی بینی و سینوزیت از مهمترین بیماری های هستند که کیفیت زندگی فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار داده و باعث تحمیل هزینه های هنگفتی به بیماران و سیستم های بهداشتی کشورهای مختلف می شوند. سالانه میلیون ها ساعت کاری در اثر ابتلا به این بیماری ها از دست رفته و همچنین کودکان و نوجوانان سالانه میلیون ها روز از مدرسه خود را بخاطر عوارض ناشی از آلرژی بینی و سینوزیت از دست می دهند.
با توجه به اینکه برای کنترل، پیشگیری و درمان آلرژی بینی و سینوزیت افتراق آنها از هم، بسیار با اهمیت است لذا سعی گردیده در این نوشتار به اجمال ماهیت، علائم و روش تشخیص رینیت آلرژیک (آلرژی بینی) و سینوزیت به زبان ساده بیان شود.
رینیت
اگر "رینیت" از نظر لغوی بر التهاب غشاهای مخاطی بینی دلالت دارد اما از نظر بالینی به گروه ای از اختلالات در بینی گفته می شود که با یک یا چند علامت شامل عطسه، خارش بینی، آبریزش و گرفتگی (احتقان) بینی مشخص می شوند. عامل رینیت ممکن است آلرژیک، غیرآلرژیک، عفونی، هورمونی، وابسته به شغل و یا موارد دیگر باشد.
مواد حساسیت زا و آلرژن ها شایع ترین عامل ایجاد رینیت هستند. هرچند که ممکن است عامل بین 30 تا 50 درصد رینیت ها غیرآلرژیک باشد. همچنین شایان ذکر است بر اساس نتایج مطالعات انجام شده عامل حدود 44 تا 87 درصد از موراد رینیت، ممکن است ترکیبی از عوامل آلرژیک و غیرآلرژیک باشند!
در حال حاضر رینیت آلرژیک به عنوان شایع ترین عامل رینیت، موجب ابتلای 10 تا 20 درصد افراد درکشورها مختلف جهان می شود. در آمریکا حدود 30 تا 60 میلیون هر ساله به رینیت آلرژیک مبتلا می شوند! همچنین گاهی رینیت آلرژیک در ایجاد سینوزیت دخالت دارد.
سینوزیت (رینوسینوزیت یا Rhinosinusitis)
سینوزیت (Sinusitis) به التهاب سینوس ها در انسان گفته می شود. به طور کلی سینوس ها حفره های توخالی در ناحیه جلویی جمجمه (درصورت) شامل پیشانی، گونه ها و درمیان و پشت چشم ها می باشند (به شکل پایین توجه نمایید). سینوس های بینی در ناحیه گونه ها دراطراف و پشت بینی قرار دارند. اعتقاد بر این است که یکی از عملکردهای این سینوس ها، گرم کردن، مرطوب نمودن و تصفیه هوای عبوری از کانال های بینی می باشد.
عامل ایجاد سینوزیت
مسدود شدن منفذ ورودی سینوس ها در اثر التهاب در مخاط بینی، موجب مهیا شدن شرایط لازم برای رشد باکتری ها و ایجاد عفونت در این حفره ها می شود. آلرژی، سرماخوردگی و یا پولیپ در بینی از عوامل انسداد منافذ سینوس ها به شمار می آیند. در این حالت التهاب سینوس ها (سینوزیت) اغلب همراه با درد در ناحیه صورت است. البته باید توجه داشت اختلالات در دیواره میانی بینی (انحراف بینی) نیز می تواند باعث عامل ایجاد سینوزیت باشد.
همانطور که پیش تر بیان شد آلرژی می تواند عامل سینوزیت در انسان شود. التهاب ناشی از آلرژی در مخاط بینی باعث جلوگیری از پاکسازی باکتری ها و عوامل عفونی از سینوس ها در بینی می شود. این امر باعث تکثیر باکتری ها در حفره های سینوسی و ایجاد عفونت می گردد. بنابراین درصورتی که توسط پزشک متخصص آلرژی بینی در فرد مبتلا تشخیص داده شده باشد، به طور معمول برای درمان سینوزیت، ابتدا با تجویز داروهای مناسب باید علائم آلرژی کنترل گردد. بهبودی آلرژی می تواند کمک شایانی در برطرف شدن سینوزیت در فرد مبتلا داشته باشد. همچنین افراد با سابقه سینوزیت باید از سیگار کشیدن خودداری نموده و نباید در معرض دود سیگار، مواد معطر تند و غلیظ قرار گیرند. عوامل مزبور سبب تشدید علائم سینوزیت در فرد می گردند.
سینوزیت به دو شکل حاد و مزمن مشاهده می شود:
سینوزیت حاد
سینوزیت حاد به طور معمول تا 3 هفته به طول می انجامد. عامل این نوع سینوزیت، عفونت باکتریایی است که اغلب بعد از ابتلا فرد به یک عفونت ویروسی تنفسی (مانند سرماخوردگی) بروز می یابد. همچنین سینوزیت حاد ممکن است در اثر عود و تشدید آلرژی بینی نیز ایجاد شود.
سینوزیت مزمن
سینوزیت مزمن به طور معمول بیش از سه هفته به طول می انجامد و همانند سینوزیت حاد در اثر عفونت های باکتریایی ایجاد می گردد. سینوزیت مزمن اگر بخوبی درمان نشود می تواند ماه ها و یا سال ها فرد بیمار را درگیر نماید! بیماری های آلرژیک تنفسی، اختلالات ساختاری بینی و یا نقص سیستم ایمنی از عواملی هستند که می تواند منجر به سینوزیت مزمن شوند.
تفاوت ها و تشابهات آلرژی بینی و سینوزیت
زمانی که شخص دچار آبریزش بینی و یا عطسه می شود و یا اینکه در بینی او ترشحات و موکوس تجمع یافته و یا دارای ترشحات و خلط پشت حلق می باشد، چگونه می توان تشخیص داد فرد به آلرژی بینی مبتلا گردیده و یا دچار سینوزیت شده است؟!
به طور کلی تشخیص و تفکیک آلرژی بینی و سینوزیت نسبتا دشوار است! بعضی از علائم در هردو بیماری مشابه هم هستند. البته تفاوتهایی نیز با هم داشته که در جدول ذیل به آن پرداخته شده است:
تهیه و تدوین: تیم محتوای شبکه جامع آلرژی
منابع:
کامنت