حساسیت به دانه کتان نادر است، اما با افزایش محبوبیت این دانه یه عنوان یکی از منابع غنی امگا-3، باید در رادار آلرژی‌دان‌ها قرار گیرد. این دانه و روغن آن به طور فزاینده‌ای در مواد غذایی، لوازم هنری، لوازم آرایشی، لوسیون‌ها و خوراک حیوانات استفاده می‌شود.

اخیرا دو مورد چالش‌برانگیز مرتبط با دانه کتان روز جمعه در جلسه سالانه کالج آمریکایی آلرژی، آسم و ایمونولوژی (ACAAI) ارائه شدند. این موارد به اثبات اینکه دانه کتان می‌تواند پس از خوردن و یا تماس با پوست باعث واکنش آلرژیک شود کمک می کنند.

مورد اول یک کودک 18 ماهه بود که پس از خوردن اوتمیل (بلغور جو دوسر) مخلوط با دانه کتان واکنش آلرژیک بروز داده است.

این پسر بچه 20 دقیقه پس از خوردن اوتمیل که حدودا حاوی 1800 تا 2200 میلی‌گرم پروتئین دانه کتان بود، در ناحیه صورت و سینه دچار راش (قرمزی و التهاب پوست) و خارش شدید شده بود. این اولین باری بود که او دانه کتان مصرف کرده بود و راش ظرف 4 ساعت برطرف گردیده بود. پس از انجام آزمایش سطح ایمونوگلوبولین E (IgE) در خون، مشخص شد که پسر بچه به واکنش آلرژیک با واسطه دانه کتان مبتلا شده بوده است.

به گفته پزشک ارائه دهنده این پرونده، پیشتر نیز حساسیت به دانه کتان در بزرگسالان گزارش شده بود، اما در کودکان بسیار نادر است، برای تایید بیشتر حساسیت به دادنه کتان یک آزمون چالش خوراکی دانه کتان برای کودک تجویز گردیده بود که با مخالفت والدین او روبرو شده بود.

به گفته پزشک ارائه دهنده پرونده این تردید وجود دارد که شاید حساسیت به دانه کتان به این دلیل شایع تصور نمی شود که به مقدار کافی از طرف بیماران گزارش نشده است، زیرا بیماران یا خانواده‌ها ممکن است متوجه ارتباط مصرف دانه کتان با بروز علائم آلرژیک نشوند و نیز ممکن است عوامل رایج تری را مقصر بدانند و به دانه کتان فکر نکنند.

مورد دوم که در روز جمعه توسط ریچارد ام. هریس، MD، از گروه آلرژی و آسم لس آنجلس ارائه شده بود، مربوط به یک هنرمند نقاش بود که به دلیل خارش‌های مکرر دستش مورد معاینه قرار گرفته و در نهایت برای آزمایش آلرژی معرفی شده بود.

تیم هریس تاریخچه وی را بررسی کرده و از او خواستند تمام موادی که در نقاشی خود استفاده کرده بود، از جمله زغال، رنگ و محلول‌های تمیز کننده برس را بیاورد. بازبینی این موارد نشان داد که رنگ‌های روغنی او حاوی روغن بر پایه دانه کتان بودند. جهت تشخیص قطعی آلرژی به دانه کتان روی تنه پشت وی آزمایش پچ انجام شده و واکنش قابل توجهی در 48 و 72 ساعت برای دانه کتان به ثبت رسیده بود.

به گفته هریس این آلرژی منجر به ترک های دردناک در ناحیه انگشتان بیمار شده بود که حداقل یک سال پیش از شناسایی دانه کتان به عنوان آلرژن مربوطه، نقاشی او را تحت تأثیر قرار داده بود. در نهایت به وی توصیه شده بود که رنگ های خود را تغییر دهد.

آلرژی به دانه کتان جدید نیست و پیشتر نیز مواردی در نشریات پزشکی ثبت شده اند. برای مثال در گزارشی که در سال 2010 منتشر گردیده است، اندرو اوکیف، MD، آلرژی‌دان کانادایی و همکارانش چهار مورد آلرژی دانه کتان در کودکانی با سن 17 ماه تا 8 سال را با جزئیات بیان کرده اند. علائم گزارش شده شامل اورتیکاریا (کهیر)، خارش، استفراغ و ورم مخاط لب‌ها بود.

مورد دیگری نیز در سال 2022 در مجله آلرژی و ایمونولوژی بالینی بین المللی گزارش شده است؛ در این گزارش مارک هولبریچ، MD، آلرژی‌دان آمریکایی، یک مورد از آنافیلاکسی شدید ناشی از دانه کتان در یک نوزاد 11 ماهه را گزارش کرده است. این مقاله حساسیت ناشی از دانه کتان را به دلیل تماس منظم با یک عروسک پرشده با دانه کتان دانسته بود. به گفته نویسنده این مقاله، گرچه هنوز هم تصور می شود که حساسیت به دانه کتان بسیار نادر است، ولی باید خطر بروز واکنش های شدید ناشی از تماس با آن را در نظر داشت و ترجیحا به فهرست مواد آلرژی زا اضافه گردد.

منبع: 

 Flaxseed Allergy Possible Through Ingestion or Contact - Medscape - Nov 14, 2023.