رينيت وازوموتور: گرفتگي و آبريزش بيني شايع در بالغين
304465.mp3
رينيت وازوموتور: گرفتگي و آبريزش بيني شايع در بالغين
رينيت وازوموتور گرفتگي و آبريزش بيني شايع در بالغين مي باشد. همه ساله افراد بسياري بدون داشتن سابقه و يا زمينه آلرژي و حساسيت در اثر مواجهه با عوامل محرّک، دچار گرفتگي (احتقان) و آبريزش شديد بيني غيرآلرژيک مي شوند!
چرا در بعضي از افراد بعد از استشمام بوي عطر يا ادکلن، بوي سرخ کردن غذا، بوي دود سيگار، خوردن خوراکي هاي تند و پرادويه و يا زماني که در معرض هواي سرد قرار مي گيرند و يا اينکه داروي خاصي را مصرف مي کنند، دچار آبريزش بيني، کيپ شدن بيني و يا عطسه مي شوند؟
به طور کلي مکانيسم دقيق بروز رينيت وازوموتور غيرآلرژيک در بالغين شناخته شده نيست! اما آنچه محتمل است در اين افراد، حتي بدون سابقه آلرژي و حساسيت، تحريک اعصاب مخاط و عروق بيني در اثر مواجهه با عوامل محرّک، باعث بروز علائم (آبريزش بيني، گرفتگي بيني و گاهي عطسه) مي شود.
چرا در بعضي از افراد بعد از استشمام بوي عطر يا ادکلن، بوي سرخ کردن غذا، بوي دود سيگار، خوردن خوراکي هاي تند و پرادويه و يا زماني که در معرض هواي سرد قرار مي گيرند و يا اينکه داروي خاصي را مصرف مي کنند، دچار آبريزش بيني، کيپ شدن بيني و يا عطسه مي شوند؟
به طور کلي مکانيسم دقيق بروز رينيت وازوموتور غيرآلرژيک در بالغين شناخته شده نيست! اما آنچه محتمل است در اين افراد، حتي بدون سابقه آلرژي و حساسيت، تحريک اعصاب مخاط و عروق بيني در اثر مواجهه با عوامل محرّک، باعث بروز علائم (آبريزش بيني، گرفتگي بيني و گاهي عطسه) مي شود.
در اين نوشتار سعي گرديده مخاطب به زبان ساده با ماهيت، علائم، روش تشخيص و درمان شايع ترين رينيت غيرآلرژيک در بالغين آشنا شود.
به طور کلي به التهاب مخاط بيني که در اثر عوامل محيطي محرّک غيرآلرژيک ايجاد مي شود، رينيت غيرآلرژيک گفته مي شود. انواع مختلفي از رينيت غيرآلرژيک وجود دارد که عبارتند از: رينيت چشايي، رينيت سالمندان، رينيت هورموني، رينيت دارويي، رينيت شغلي و رينيت وازوموتور (رينيت ايديوپاتيک يا با عامل ناشناخته).
شايان ذکر است براي آگاهي از ماهيت هر يک از رينيت هاي فوق الذکر به نوشتار رينيت غيرآلرژيک (علائم، تشخيص، کنترل و درمان) مراجعه نماييد. در اين نوشتار به طور مفصّل در مورد هر يک از اين رينيت هاي مزمن پرداخته شده است.
به طور کلي به التهاب مخاط بيني که در اثر عوامل محيطي محرّک غيرآلرژيک ايجاد مي شود، رينيت غيرآلرژيک گفته مي شود. انواع مختلفي از رينيت غيرآلرژيک وجود دارد که عبارتند از: رينيت چشايي، رينيت سالمندان، رينيت هورموني، رينيت دارويي، رينيت شغلي و رينيت وازوموتور (رينيت ايديوپاتيک يا با عامل ناشناخته).
شايان ذکر است براي آگاهي از ماهيت هر يک از رينيت هاي فوق الذکر به نوشتار رينيت غيرآلرژيک (علائم، تشخيص، کنترل و درمان) مراجعه نماييد. در اين نوشتار به طور مفصّل در مورد هر يک از اين رينيت هاي مزمن پرداخته شده است.
رينيت وازوموتور و عوامل ايجاد آن
رينيت وازوموتور (Vasomotor Rhinitis) نوعي التهاب مخاط بيني (يا همان رينيت) است که در اثر عوامل غيرآلرژي زا ايجاد مي شود. البته در بعضي از مواقع هم نمي توان عاملي مشخص براي بروز رينيت وازوموتور شناسايي نمود، بنابراين گاهي به آن رينيت غيرآلرژيک ايديوپاتيک (به معناي “با عامل ناشناخته“( نيز مي گويند!
اصطلاح وازوموتور از دو جزء وازو (vaso) به معناي رگ خوني و موتور (motor) به معناي عصب تشکيل شده است. بعضي از محرّک ها ي محيطي و غيرآلرژيک و غيرعفوني باعث تحريک اعصابي مي شوند که در مخاط و ديواره عروق موجود در بيني وجود دارند. تحريک اين اعصاب موجب بروز علائم رينيت وازوموتور مي شود.
عوامل شايع بروز رينيت وازوموتور
عوامل محرک بروز رينيت غيرآلرژيک وازوموتور متعدد بوده که در ادامه به بعضي از آنها اشاره شده است:
هواي سرد و خشک، رطوبت، تغييرات در فشار هوا
محرک هاي موجود در هواي تنفسي (بوي ادکلن، عطر و اسانس ها، مواد شوينده و بهداشتي، دود سيگار، آلاينده هاي صنعتي در هوا)
بعضي از داروها (داروهاي بتا بلوکر مانند پروپرانولول، متوپرولول، يا داروهايي نظير آسپرين، داروهاي ضدالتهابي غير استروئيدي مانند ايبوپروفن)
بعضي خوراکي ها مانند خوراکي هاي حاوي فلفل و ادويه جات، الکل
تحريکات جنسي
ورزش کردن
استرس و اضطراب
تغييرات در سطوح هورمون ها
شيوع رينيت غيرآلرژيک وازوموتور
به طور کلي بروز بيماري رينيت وازوموتور اغلب در بالغين اتفاق مي افتد. خانم ها بيشتر از آقايان به رينيت غيرآلرژيک مبتلا مي شوند! سنين بروز رينيت وازوموتور بيشتر بين ?? تا ?? سالگي است. بيماران مبتلا ممکن است پيش از اين هيچگونه سابقه آلرژي و حساسيت در خود و يا اعضاي خانواده نداشته باشند.
مطالعات نشان داده است در جهان و همچنين در کشور ايران شيوع رينيت غيرآلرژيک وازوموتور همانند رينيت آلرژيک (آلرژي فصلي، آلرژي بيني) بالا مي باشد.
لازم به توضيح است که در بسياري از موارد فرد ممکن است به هردو رينيت آلرژيک و غيرآلرژيک (يعني رينيت وازوموتور) مبتلا باشد که به اين حالت رينيت مخلوط يا توأم (Mixed Rhinitis) گفته مي شود.
تشخيص رينيت غيرآلرژيک وازوموتور
به طور کلي تشخيص و تفکيک رينيت غيرآلرژيک (رينيت وازوموتور) از رينيت آلرژيک (آلرژي فصلي، آلرژي بيني) دشوار است. به طور معمول بعد از بررسي سابقه بيمار و رد احتمال آلرژيک بودن رينيت و منفي شدن آزمايش هاي رايج پوستي و خوني آلرژي، مي توان به تشخيص رينيت وازوموتور رسيد!
البته بايد خاطر نشان ساخت پزشک معالج همچنين عوامل ديگر بروز گرفتگي بيني، آبريزش و التهاب مخاط بيني يعني سينوزيت، پوليپ بيني و يا انحراف بيني را نيز بررسي مي نمايد!
خصوصيات کليدي تشخيص رينيت غيرآلرژيک وازوموتور
به طور معمول سابقه آلرژي و حساسيت در فرد وجود ندارد.
عوارض بدون وجود عفونت ميکروبي بروز مي يابند.
علائم بدون وجود سينوزيت، پوليپ بيني و يا انحراف بيني ايجاد مي شوند!
اين رينيت دربالغين و اغلب در سنين ?? سالگي به بالا ايجاد مي گردد. البته بروز اين بيماري در سنين پايين تر نيز غيرمحتمل نيست!
گاهي همراه با تغييرات آب و هوايي (تغيير در دما و رطوبت) و تغيير فصل بروز مي يابد.
گرفتگي بيني و آبريزش در طول سال و در اثر تماس با محرّک ها (که در بخش قبلي بيان شدند) وجود دارد. علاوه بر اين عطسه و ترشحات پشت حلق نيز ممکن است وجود داشته باشد. اما خارش بيني، خارش چشم و يا گلو بندرت وجود دارد.
درمان رينيت غيرآلرژيک وازوموتور
به طور کلي درمان دارويي قطعي و پايداري براي رينيت غيرآلرژيک وازوموتور وجود ندارد! اما مي توان عوارض را با راهکارهاي زيرکنترل نمود:
اجتناب از مواجهه با محرّک هاي ايجاد رينيت وازوموتور (در بخش قبلي به اين عوامل اشاره شد).
شستشوي مجاري بيني با سرم فيزيولوژي
استفاده از اسپري هاي سالين (آب نمک)
مصرف داروهاي (قرص، شربت و يا اسپري بيني) ضد حساسيت و آلرژي مانند آنتي هيستامين ها، داروهاي ضدالتهابي موضعي و سيستميک و يا داروهاي برطرف کننده گرفتگي بيني يعني دکونژستانت ها. شايان ذکر است اين داروها بايد با نظر پزشک معالج مصرف شوند.
تهيه و تدوين: تيم محتواي شبکه جامع آلرژي
:
