به همراه راهکارهای پیشگیرانه معمول مانند رژیم غذایی و ورزش و در صورت لزوم، داروهای موثر جدید؛ یک راهکار ساده و بدون خطر دیگر نیز ممکن است کمک‌کننده باشد: خاموش کردن چراغ‌ها در شب.

مطالعه‌ای که اخیرا در نشریه لانست منتشر شده نشان داده است افرادی که بین ساعت ۱۲:۳۰ تا ۶ صبح بیشترین نور را دریافت کرده‌اند، ۱.۵ برابر بیشتر از افرادی که در این بازه زمانی در تاریکی بوده‌اند، در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند.

این مطالعه بر شواهد فزاینده‌ای مبنی بر ارتباط بین قرار گرفتن در معرض نور شبانه و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ استوار است. اما برخلاف مطالعات بزرگ قبلی که بر داده‌های ماهواره‌ای از سطح نور محیط (یک معیار غیرمستقیم از قرار گرفتن در معرض نور) متکی بودند، مطالعه اخیر به بررسی قرار گرفتن خود شخص در معرض نور پرداخته است، یعنی نوری که مستقیماً روی خود افراد اندازه‌گیری می‌شود و توسط حسگری که روی مچ دست بسته می‌شود، ثبت می گردد.

به گفته اندرو فیلیپس، محقق اصلی و استاد سلامت خواب در دانشگاه فلیندرز استرالیا: مطالعات قبلی احتمالاً این اثر را دست کم گرفته‌اند، زیرا نور محیط‌های داخلی را در نظر نگرفته‌اند.

این مطالعه اخیر که از داده‌های ۸۵۰۰۰ شرکت‌کننده از بانک زیستی بریتانیا استفاده کرده است، بزرگترین مطالعه تا کنون است که خطر ابتلا به دیابت را به قرار گرفتن شخص در معرض نور در شب ارتباط داده است.

کورتنی پیترسون، دانشمند مرکز تحقیقات دیابت دانشگاه آلاباما در بیرمینگهام که در این مطالعه شرکت نداشته است، می‌گوید: این واقعاً یک مطالعه فوق‌العاده است. این اولین مطالعه بزرگ‌مقیاس است که به بررسی الگوهای قرار گرفتن افراد در معرض نور و ارتباط آن با سلامت بلندمدت آنها می‌پردازد.

مطالعه چه چیزی را نشان داد؟

شرکت‌کنندگان به مدت یک هفته حسگرهای نور را پوشیدند که نور روز و شب را از همه منابع، چه از نور خورشید، لامپ، چراغ‌های خیابانی یا صفحه‌های دیجیتال، ثبت می‌کرد. سپس محققان به مدت ۸ سال شرکت‌کنندگان را پیگیری کردند.

به گفته فیلیپس تقریباً نیمی از افرادی که بررسی شده بودند، در شب سطح نور بسیار کمی به میزان کمتر از یک لوکس - که اساساً به معنای کمتر از نور شمع است- دریافت کرده بودند. مشخص شد که این افراد در برابر دیابت نوع ۲ محافظت می شوند.

افرادی که شب در معرض نور بیشتری قرار داشتند - که در این مطالعه به عنوان ساعت ۱۲:۳۰ تا ۶ صبح تعریف شده بود – خطر ابتلای بیشتری برای بروز دیابت نوع ۲ داشتند. فیلیپس می‌گوید این خطر به صورت پاسخ به دوز افزایش یافت: هرچه قرار گرفتن در معرض نور بیشتر باشد، خطر ابتلا به دیابت نیز بالاتر است.

شرکت‌کنندگانی که در بالاترین دهک میزان قرار گرفتن در معرض نور قرار داشتند - که در معرض حدود ۴۸ لوکس، یا معادل نور نسبتاً کم سقفی قرار داشتند - ۱.۵ برابر بیشتر از افرادی که در تاریکی بودند، احتمال ابتلا به دیابت را نشان دادند. محققان می‌گویند این میزان تقریباً  معادل خطر نسبی ابتلا به دیابت است که از داشتن سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ ناشی می شود.

حتی زمانی که عوامل دیگری مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، سیگار کشیدن، رژیم غذایی، ورزش و کار شیفتی را لحاظ کردند، همچنان رابطه بسیار قوی ای بین قرار گرفتن در معرض نور و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ وجود داشت.

چگونه نور شبانه ممکن است خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد؟

به گفته سوزان میدلیچ، متخصص غدد درون‌ریز و استاد دانشگاه پزشکی راچستر که در این مطالعه شرکت نداشته است: نتایج اصلا تعجب‌آور نیستند؛ نور شبانه می‌تواند ریتم شبانه‌روزی یا چرخه ۲۴ ساعته داخلی بدن شما را مختل کند. و دانشمندان مدت‌هاست دریافته اند که ریتم شبانه‌روزی برای انواع فرآیندهای زیستی از جمله نحوه کنترل قند خون توسط بدن مهم است. ساعت داخلی بدن عواملی چون مصرف غذا، جذب قند و ترشح انسولین را تنظیم می‌کند. اختلال در ریتم شبانه‌روزی با مقاومت به انسولین، که همان عامل بروز دیابت نوع ۲ می باشد، مرتبط است.

البته گمان می شود که هورمون خواب ملاتونین نیز در این زمینه نقش دارد. «ملاتونین اثرات زیادی بر بدن دارد، و یکی از کارهایی که انجام می‌دهد، مدیریت پاسخ گلوکز و انسولین است. بنابراین اگر به طور مزمن در شب در معرض نور قرار بگیرید، این امر باعث کاهش سطح ملاتونین می‌شود که در طولانی مدت می‌تواند منجر به پیامدهای متابولیکی شود.

مطالعات قبلی مکمل ملاتونین را برای کمک به کنترل دیابت بررسی کرده‌اند. به گفته میدلیچ: با این وجود که ملاتونین به وضوح ریتم‌های شبانه‌روزی را تنظیم می‌کند، اما تاکنون سودمندی آن به عنوان دارویی برای پیشگیری از دیابت مشخص نشده است.

نتیجه‌گیری‌

مطالعات مداخله‌ای برای تأیید اینکه آیا استراتژی‌هایی مانند خاموش کردن صفحه نمایش‌ها، خاموش کردن چراغ‌ها یا استفاده از پرده‌های ضخیم می‌توانند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهند، مورد نیاز است.

فیلیپس می‌گوید: با این حال، دلیلی وجود ندارد که به مردم نگوییم الگوهای سالم نورپردازی و خواب خوب داشته باشند، به خصوص در زمینه دیابت.