بر اساس یافته‌های یک پژوهش جدید، با افزایش دمای محیط، بدن با پاسخ التهابی شدیدتری روبرو می‌شود که موجب کاهش توانایی سلول‌های مبارز عفونت می گردد.

در این مطالعه، خونگیری از داوطلبان انجام شد و نشانگرهای زیستی سیستم ایمنی بدن آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی سپس با داده‌های محیطی مانند دما و رطوبت تطبیق داده شدند.

دکتر دانیل دبلیو ریگز، نویسنده ارشد این پژوهش از دانشگاه لویی‌ویل کنتاکی، در بیانیه‌ای خبری گفت: «با افزایش دمای جهانی، ارتباط بین گرمازدگی و تضعیف موقت سیستم ایمنی بدن نگران‌کننده است. زیرا می‌دانیم که دما و رطوبت نقش مهمی در انتقال بیماری‌های عفونی و قابل‌انتقال از راه هوا دارند.»

در همین زمینه یک متخصص قلب و عروق نیز که در این مطالعه نقشی نداشته است، در مصاحبه با مداسکیپ کاردیولوژی اذعان داشت: « جالب است که در این مطالعه حتی قرار گرفتن در معرض افزایش‌ نسبتاً کم دما نیز منجر به تغییرات حاد در عملکرد سیستم ایمنی بدن گردیده است. سنجش این تغییرات با اندازه گیری التهاب خفیفی که می‌دانیم با اختلالات قلبی عروقی مرتبط است، و همچنین تأثیرات ثانویه احتمالی بر توانایی بهینه بدن در مقابله با عفونت، انجام شده است.»

وی افزود: «با توجه به عواقب بالقوه گسترده‌تری که گرما می تواند بر سایر اندام های بدن داشته باشد، روشن شدن بیشتر تأثیرات گرمازدگی‌های حاد و طولانی‌مدت (موج گرما) بر پیام‌رسانی ایمنی بدن اهمیت دارد.»

این مطالعه در جلسات علمی سال ۲۰۲۴ انجمن قلب آمریکا در بخش اپیدمیولوژی و پیشگیری، سبک زندگی و متابولیک قلب و عروق ارائه شد.

گرما بر سلامت چندین اندام بدن تأثیر منفی می‌گذارد

نشان داده شده است که گرمازدگی شدید، باعث افزایش مرگ ‌ومیر می‌شود و مرگ‌های ناشی از امواج گرما عمدتاً قلبی عروقی هستند. دکتر ریگز و همکارانش بیان داشتند که بسیاری از مطالعات قبلی فقط دمای محیط را در نظر گرفته بودند که نشان‌دهنده استرس گرمایی واقعی که افراد تجربه می‌کنند، نیست.

آن‌ها مطالعه خود را برای سنجش چگونگی ارتباط گرمازدگی کوتاه‌مدت با نشانگرهای التهاب و پاسخ ایمنی طراحی کردند.

آن‌ها در ماه‌های تابستان، ۶۲۴ بزرگسال (میانگین سنی ۴۹ سال، ۵۹ درصد زن) را از محله‌ای در لویی‌ویل به کار گرفتند. میانگین دما در ۲۴ ساعت در این دوره زمانی ۲۴.۵ درجه سانتیگراد (۷۶ درجه فارنهایت) بود.

آن‌ها برای اندازه‌گیری سایتوکاین‌های در گردش و سلول‌های ایمنی در طول ویزیت‌های کلینیکی، نمونه‌های خون تهیه کردند. معیارهای گرما، که در همان روز نمونه‌گیری خون جمع‌آوری شده بود، شامل میانگین‌های ۲۴ ساعته دما، دمای خالص مؤثر و شاخص اقلیم حرارتی جهانی (UTCI) بود. این شاخص ترکیبی از دما، رطوبت، سرعت باد و اشعه ماوراء بنفش است که برای تعیین آسایش فیزیولوژیکی بدن انسان در شرایط آب‌وهوایی خاص به کار می‌رود.

نتایج با در نظر گرفتن عوامل متعددی از جمله جنس، سن، نژاد، تحصیلات، شاخص توده بدنی، وضعیت مصرف سیگار، مصرف داروهای ضدالتهاب و آلودگی هوای روزانه (PM 2.5) تعدیل شدند.

در تجزیه و تحلیل‌های تعدیل‌شده، با هر افزایش پنج درجه‌ای در UTCI، افزایش سطح نشانگرهای عمومی التهابی مختلف از جمله مونوسیت‌ها (۴.۲ درصد)، ائوزینوفیل‌ها (۹.۵ درصد)، سلول‌های کشنده طبیعی T (۹.۹ درصد) و فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) (۷.۰ درصد) و نیز کاهش سلول‌های B اختصاصی عفونت (۶.۸ درصد) مشاهده شد.

این مطالعه سؤالات مهمی را مطرح می نماید

در همین خصوص یک متخصص اطفال و طب محیطی و بهداشت عمومی از دانشکده پزشکی کوه سینا در نیویورک که در این مطالعه نقشی نداشته است، در مصاحبه با مداسکیپ کاردیولوژی بیان داشت: «ما می دانیم که گرما بر سلامت و عملکرد طیف وسیعی از اندام های بدن اثر می گذارد، اما این مطالعه به ما کمک می‌کند تا به این سوال بپردازیم که "چگونه" این اتفاق می‌افتد.»

این مطالعه سؤالات مهمی را مطرح می‌کند، مانند:

• آیا زمان قرار گرفتن در معرض گرما مهم است؟ (به عنوان مثال، ورود و خروج از فضاهای تهویه‌دار)
• آیا برخی افراد بر اساس عواملی مانند رژیم غذایی، ورزش یا ژنتیک خود، بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند؟

این مطالعه در پی گزارشی منتشر شد که اوایل این ماه توسط سازمان جهانی هواشناسی منتشر گردید و نشان می داد که شاخص‌های تغییرات آب‌وهوایی در سال ۲۰۲۳ به رکورد جدیدی رسیده‌اند.

دکتر رایت در مصاحبه با مداسکیپ کاردیولوژی گفت: «مهم‌ترین چالش‌هایی که در حال حاضر در پزشکی با آن‌ها روبرو هستیم در تقاطع آب‌وهوا و سلامت قرار دارند. این موضوع ضرورت درک چگونگی عوامل مرتبط با آب‌وهوا، مانند قرار گرفتن در معرض دمای شدیدتر، بر سیستم‌های تنظیم‌کننده کلیدی در بدن ما و نقش آن‌ها در بیماری را برجسته می‌کند.»

محدودیت‌های مطالعه

یکی از محدودیت‌های این مطالعه، اندازه نسبتاً کوچک نمونه آن است. همچنین، این مطالعه فقط به اثرات کوتاه‌مدت گرمازدگی پرداخته است. تحقیقات بیشتر برای بررسی اثرات بلندمدت گرمازدگی بر سیستم ایمنی بدن مورد نیاز است.

نتایج این مطالعه پیامدهای مهمی برای بهداشت عمومی دارد. با افزایش دمای جهانی، تعداد افراد در معرض خطر گرمازدگی نیز افزایش خواهد یافت. این مطالعه به ما کمک می‌کند تا درک نماییم که گرما چگونه بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد و راه‌هایی برای محافظت از افراد در برابر اثرات مضر گرما پیدا کنیم.

در اینجا چند نکته برای محافظت از خود در برابر گرمازدگی آورده شده است:

• در طول روز، به خصوص در گرم‌ترین ساعات روز، مایعات زیادی بنوشید.
• لباس‌های خنک و گشاد بپوشید.
• از فعالیت‌های شدید در گرم‌ترین ساعات روز خودداری کنید.
• در صورت احساس گرما یا سرگیجه، به دنبال سایه و خنکی باشید.
• از افراد مسن و بیمار مراقبت کنید.

با افزایش آگاهی از خطرات گرمازدگی و اقدامات پیشگیرانه، می‌توانیم به حفظ سلامت افراد در برابر اثرات مضر گرما کمک کنیم.

منبع: Heat Exposure Tied to Acute Immune Changes - Medscape - March 29, 2024.