ميزان اثربخشي دستگاه تصفيه هوا در بهبود آلرژي و حساسيت!

امروزه موضوع ميزان اثربخشي دستگاه تصفيه هوا در بهبود آلرژي و حساسيت به دلايل متعددي مورد توجه متخصصين در حوزه پيشگيري، تشخيص و درمان بيمار يهاي آلرژيک قرار گرفته است!

بعضي از دلايلي که باعث شده بررسي اثربخشي استفاده از دستگاه تصفيه هوا در بهبود و کنترل آلرژي و حساسيت، بويژه در افراد آلرژيک، مورد توجه قرار گيرد، عبارتند از: افزايش چشمگير بيماري هاي آلرژيک بويژه آلرژي هاي تنفسي در جهان در دهه هاي اخير؛ افزايش روز افزون آلاينده هاي مختلف بيولوژيک و شيميايي در هواي تنفسي؛ افزايش زمان سپري شده در طول روز در محيط هاي بسته و ايزوله مانند آپارتمان ها، دفترکار، مهدهاي کودک، مؤسسات آموزشي وکلاس هاي درس و …؛ افزايش روزهاي آلوده در طي سال بويژه در شهرهاي صنعتي؛ ايزوله کردن فضاي خانه و يا دفترکار از نظر ورود هوا و صدا با انواع تجهيزات مانند پنجره هاي دوجداره؛افزايش استفاده ازدستگاه هاي خنک کننده و کولرها در محيط خانه ومحل کار.

در اين نوشتار سعي شده است به طور خلاصه و با استفاده از منابع معتبر و علمي موارد و نکات کلي ذيل به زبان ساده توضيح داده شوند:

• انواع آلاينده هاي موجود در هواي تنفسي داخل خانه و يا محيط کار


• معرفي بيماري هاي آلرژيک تنفسي شايع در ايران و جهان (آلرژي بيني، آسم آلرژيک)


• اثرات استفاده از دستگاه تصفيه هوا در کنترل عوارض و علائم بيماري هاي آلرژيک


• دستگاه هاي تصفيه هوا: انواع و مکانيسم عمل

 انواع آلاينده هاي موجود در هواي تنفسي داخل خانه و يا محيط کار

شايد بتوان انواع آلاينده هاي آلرژي زاي شايع در هواي تنفسي در داخل خانه و ساير اماکن مسقف را به دو دسته کلي آلاينده هاي بيولوژيک و آلاينده هاي شيميايي تقسيم نمود!

 شامل آلرژن هاي غيرشيميايي و يا غيرصنعتي بوده که اغلب در هواي تنفسي در داخل خانه و ساير محيط هاي مسقف و ايزوله  يافت مي شوند. اين نوع آلرژن ها از عوامل مهم و شايع ايجاد آلرژي و آسم در کودکان، زنان خانه دار، کارمندان، دانش آموزان و يا همه افرادي مي باشند که بدلايلي مجبور به سپري کردن بيشتر اوقات روزانه خود در مکان هاي مسقف و دربسته هستند.

بعضي از انواع مواد حساسيت زاي شايع در اماکن مسقف و ايزوله عبارتند از:مايت و غبار منزل، اسپور يا هاگ قارچ ها و کپک، فضولات سوسک ها، شوره و پوسته بدن حيوانات خانگي و … . براي آگاهي بيشتراز مواد بيولوژيک حساسيت زاي داخل خانه به نوشتار مواد حساسيت زاي (آلرژن هاي) تنفسي داخلي خانه مراجعه نماييد.  
آلاينده هاي شيميايي آلرژي زا خانگي به عنوان دومين گروه اصلي از موادي هستند که در داخل خانه و محيط هاي مسقف و ايزوله ممکن است علاوه بر سميّت براي بدن انسان، در افراد حساس، باعث ايجاد آلرژي و حساسيت شوند. بعضي از اين آلاينده ها و ترکيبات شيميايي که اغلب مي توان حضور آنها را در هواي تنفسي در داخل خانه جستجو نمود عبارتند از: منواکسيد کربن (حاصل از احتراق سوخت هاي فسيلي)، آزبست (بکار رفته در بعضي مصالح ساختماني و وسايل منزل)، سرب (موجود در بسيار از وسايل خانه و مصالح ساختماني مانند لوله هاي آب، رنگ هاي ساختماني) و يا گاز رادون (موجود در مصالح ساختمان).
توصيه مي شود براي آگاهي بيشتر از آلاينده هاي شيميايي محرک آلرژي و راهکارهاي کاهش و کنترل اين آلاينده ها به نوشتارآشنايي با آلاينده هاي شيميايي آلرژي زا در داخل خانه! مراجعه نماييد.
همچنين براي آشنايي با نحوه صحيح مديريت فضاي فيزيکي خانه براي کاهش تراکم مواد حساسيت زا به نوشتارراهنماي مديريت صحيح فضاي فيزيکي و اسباب و اثاثيه براي کاهش عوامل محرک آلرژي در خانه مراجعه نماييد! 
 

معرفي بيماري هاي آلرژيک تنفسي شايع در ايران و جهان

امروزه بر اساس تحقيقات انجام شده، بيماري هاي آلرژيک بويژه نوع تنفسي از شايع ترين بيماري هاي غيرواگير در ايران مي باشند و به عنوان يکي از مهمترين چالش هاي بهداشتي در جهان به شمار مي آيند! هر ساله سيستم هاي بهداشتي در هر کشور مبالغ هنگفتي را براي مديريت و درمان اينگونه بيماري هاي هزينه مي کنند!

آلرژي بيني (آلرژي فصلي، رينيت آلرژيک)

آلرژي بيني  شايع ترين اختلال سيستم ايمني بدن و همچنين شايع ترين بيماري آلرژيک در ايران و جهان مي باشد! آلرژي بيني يا رينيت آلرژيک نوعي بيماري آلرژيک تنفسي است که باعث درگير شدن مجاري بيني و مجاري تنفسي فوقاني در فرد بيمار مي گردد. علائم آن شامل آبريزش بيني، عطسه هاي تکراري، سرفه، گرفتگي بيني، خارش گلو مي باشد. رينيت آلرژيک انواعي دارد که به طور کامل و به زبان ساده در نوشتار آلرژي فصلي توضيح داده شده است!

 

آسم آلرژيک

بيماري آسم بر اساس آمار سازمان بهداشت جهاني از شايع ترين بيماري هاي غيرواگير و مزمن در جهان محسوب مي گردد! در بيماري آسم اغلب مجاري تحتاني تنفسي و ريه ها درگير مي شوند.از علائم شايع آسم تنگي نفس و سرفه هاي مزمن است.

بر اساس مطالعات انجام شده در ايران، شيوع بيماري آسم در کودکان دوره ابتدايي  حدود ?  درصد است. علاوه بر اين، تحقيقات نشان داده است حدود ? درصد بالغين ايراني نيز به آسم مبتلا هستند! براي آگاهي بيشتر از علائم و راهکارهاي پيشگيري و کنترل بيماري آسم به نوشتار بيماري آسم مراجعه نماييد.

اثرات استفاده از دستگاه هاي تصفيه هوا در کنترل عوارض و علائم بيماري هاي آلرژيک

مطالعات زيادي در زمينه بررسي کارايي و اثربخشي دستگاه هاي تصفيه هوا براي پاکسازي مواد حساسيت زا و آلرژن ها از هواي تنفسي صورت گرفته است.

به عنوان يک قانون کلي و اساسي هرگاه بتوان تنفس و تماس فرد آلرژيک را با مواد حساسيت زا يا همان آلرژن ها به هر نحوي کاهش داد به ميزان قابل توجه اي مي توان عوارض و علائم آلرژي را در فرد بهبود بخشيد! بنابراين در صورت حذف و يا کاهش تراکم آلرژن ها از هواي تنفسي، علائم و عوارض آلرژيک در فرد بيمار به ميزان چشمگيري کاهش يافته و بيماري تا حدود زيادي کنترل مي شود!

مطالعات انجام شده به طور معمول معيار خود را براي بررسي ميزان اثربخشي دستگاه هاي تصفيه هوا، کاهش غلظت و تراکم مواد حساسيت زاي مهم و شايع موجود در هواي تنفسي داخل خانه و اماکن مسقف و ايزوله قرار داده اند.  

نتايج تحقيقات نشان داده است که اگر دستگاه تصفيه هواي مناسب و معتبر و از نظر حجم و قدرت، متناسب با فضا و محيط استفاده گردد، به ميزان قابل توجه اي مواد حساسيت زايي مانند مايت، گرد و غبار منزل، فضولات سوسکها و...  از هواي تنفسي پاکسازي مي شوند!

پژوهش ها نشان داده است استفاده صحيح از دستگاه هاي تصفيه هوا مي تواند با پاکسازي و حذف آلاينده هاي بيولوژيک و آلاينده هاي شيميايي آلرژي زا، کمک مؤثري در بهبودي علائم در بيماران مبتلا به اسم  ويا آلرژي بيني  داشته باشد و باعث بهبود کيفيت زندگي در افراد آلرژيک گردد!

همچنين با بررسي که آژانس حفاظت محيط زيست آمريکا (EPA) بر روي تحقيقات در اين خصوص انجام داده است،نتايج حاکي از آن است که با وجود آنکه هيچ يک از دستگاه هاي تصفيه هواي موجود نمي توانند همه ذرات و آلاينده هاي هواي تنفسي را به طور کامل پاکسازي نمايند، اما اثربخشي کارآمد و بسزايي در کاهش عوارض بيماري هاي آلرژيک تنفسي در بيماران مبتلا به آسم و آلرژي بيني  دارند!

دستگاه هاي تصفيه هوا: انواع و مکانيسم عمل

دستگاه تصفيه هوا وسيله اي براي حذف و يا کاهش تراکم ذرات ناخواسته (آلاينده هاي بيولوژيک، آلاينده هاي شيميايي و ريزگردها) در هواي تنفسي در محيط هاي مسقف و ايزوله مي باشد. دستگاه هاي تصفيه هوا در ابعاد مختلف و براي مکان هاي مختلف از نظر اندازه و وسعت ساخته مي شوند.
 

انواع و مکانيسم عمل دستگاه تصفيه هوا

يکي از نکات مهم در خصوص استفاده از دستگاه تصفيه هوا به منظور کاهش و بهبودي حساسيت و آلرژي، رعايت تناسب اندازه و قدرت دستگاه تصفيه هوا با ابعاد فضا و محيطي است که مي خواهيد هواي آن تصفيه شود!

علاوه بر اين کارايي و کاربرد دستگاه هاي تصفيه هوا بر اساس نوع فيلترهايي که در آنها بکار رفته، متفاوت مي باشند. بنابراين در هنگام خريد دستگاه تصفيه هوا بايد به نکات فوق الذکر توجه ويژه اي گردد.

همانطور که بيان شد، در حال حاضر انواع مختلفي از دستگاه هاي تصفيه هوا ابداع و توليد شده است. تفاوت اصلي در انواع دستگاه هاي تصفيه هوا، نوع فيلتر هاي مورد استفاده براي پاکسازي آلاينده هاي مورد نظر مي باشد. در ادامه به بعضي از انواع فيلترهاي رايج مورد استفاده در دستگاه هاي تصفيه هوا اشاره خواهد شد:

?- فيلتر اوليه

شايان ذکر است به طور معمول در کشورهايي مانند ايران که آلودگي ريزگردها و ذرات معلّق از حد معمول بيشتر است، قبل از فيلترهاي اصلي دستگاه تصفيه هوا يک فيلتر اوليه (پيش فيلتر) استفاده مي گردد. فيلتر اوليه براي حذف ذرات بزرگتر يعني حدود ?? ميکرون (PM??) و همچنين براي حفاظت و افزايش طول عمر فيلتر هاي ديگر دستگاه، مورد استفاده قرار مي گيرد.

?- فيلتر هپا (HEPA)

فيلتر هواي هپا از اصلي ترين فيلترهاي موجود در دستگاه هاي تصفيه هوا مي باشد. فيلتر هپا مي تواند ذرات و آلاينده هاي حدود ?/? ميکرون (PM?.?) را از هواي تنفسي برداشت و حذف نمايد. تقريباً اين فيلتر مي تواند همه مواد حساسيت زا ي بيولوژيک و حتي عوامل عفوني و ميکروبي را از هواي تنفسي حذف کند.

?- فيلتر کربن فعال  (Activated Carbon)

فيلتر کربن فعال در دستگاه تصفيه هوا براي حذف آلاينده هاي شيميايي مانند ترکيبات آلي فرار  بکار مي رود. اين ترکيبات شامل گازهاي شيميايي، بوها و دود سيگار مي باشند. براي آگاهي از مواد سمي و حساسيت زاي شيميايي به نوشتار آشنايي با آلاينده هاي شيميايي آلرژي زاذ در داخل خانه  مراجعه نماييد.
 

در بعضي از دستگاه هاي تصفيه هوا ممکن است از وسايل و فيلترهاي ديگري نيز استفاده شود که در ذيل به برخي از آنها اشاره مي شود:

موّلدهاي (ژنراتورهاي) يون (Ionizers)

در بعضي از دستگاه هاي تصفيه هوا قطعه اي وجود دارد که مي تواند يک ابر يوني در هواي محيط منتشر نموده تا بدين شکل يون ها با تغيير شارژ الکتريکي ذرات معلق در هوا  موجب ته نشين شدن اين ذرات بر روي سطح زمين شوند. البته در اين نوع دستگاه هاي تصفيه هوا يونيزاسيون ذرات همراه با توليد گاز اوزن بوده که اين گاز مي تواند در افراد حساس سبب تحريک دستگاه تنفس شود!

 فيلترهاي الکترواستاتيک (Electrostatic)

در دستگاه هاي تصفيه هواي مجهز به فيلترهاي الکترواستاتيک همانند ژنراتورهاي يوني، بعد از اتصال ذرات باردار به ذرات معلق در هوا، اين ذرات به داخل دستگاه تصفيه هوا کشيده شده و توسط فيلترهاي الکترواستاتيک از هواي تنفسي پاکسازي مي شوند.  

لامپ هاي مولد اشعه UV

بعضي از دستگاه هاي تصفيه هوا علاوه بر فيلترهاي مختلف داراي لامپ هاي UV مي باشند. اشعه UV خاصيت ميکروب کشي دارد. با عبور جريان هوا از مقابل لامپ هاي UV، ذرات عفوني بخصوص باکتري ها تحت تاثير اشعه UV از بين مي روند!   

برگرفته از سايت شبکه جامع آلرژي

براي مطالعه بيشتر به سايت شبکه  جامع آلرژي مراجعه فرماييد.