نقش ویتامین ها بر روی عملکرد سیستم ایمنی
8106.mp3
نقش ویتامین ها بر روی عملکرد سیستم ایمنی
.jpg)
ویتامین ها به عنوان مواد ضروری برای داشتن یک زندگی سالم شناخته میشوند، این ترکیبات ارگانیک معمولا به عنوان جزئی از یک رژیم نرمال غذایی برای فرایندهای بیولوژیک و متابولیک ضروری هستند. ویتامین ها میتوانند به عنوان هورمون و آنتی اکسیدانت، تمایز، تکثیر و سیگنالینگ سلول ها را تحریک یا سرکوب کنند. علاوه بر این مطالعات بسیاری در سالهای اخیر نشات داده اند که ویتامین ها برای حفظ عملکرد سیستم ایمنی نیز ضروری میباشند و همچنین به ایجاد یک تعادل بین پاسخ های التهابی و تنظیمی کمک خواهند کرد. در ادامه به نقش هریک از ویتامین ها بروی سیستم ایمنی اشاره خواهد شد.
.jpg)
ویتامین A
فرم فعال ویتامین A ،رتینوئیک اسید(RA) روی سیستم ایمنی اثرات قابل ملاحظه ای دارد. به همین دلیل تحقیقات زیادی بر روی اثرات درمانی این ویتامین در درمان انواع بیماری های خودایمن از جمله پسوریازیس، RA و یا MS در حال اجرا هست.
به نظر میرسد که نقش RA القای تمایز سلول های T به زیررده TH۲ و مهار تمایز TH۱ باشد. RA در تحریک بیان فاکتور رونویسی FOXP۳ نیز ایفای نقش میکند به طوری که میتواند سلولهای T CD۴+ را به سمت سلولهای Treg سوق دهد. با اینحال به نظر میرسد که این ویتامین دارای یک نقش دوگانه باشد چراکه برخی از مطالعات نشات داده اند که در غلظت های پایینتر RA میتواند سبب تمایز و بقای سلولهای TH۱۷ نیز باشد.
علاوه بر این بین تبدیل فرمهای RA به یکدیگر و انواع سرطان نیز ارتباطاتی مشاهده شده است؛ در برخی موارد دریافت این ویتامین سبب تسریع بهبود تومورهای پوستی، سرطان سینه و لوسمی پرومیلوسیتیک(Promyelocytic leukemia) خواهد شد.
ویتامین D
ویتامین Dسالهای متمادی به عنوان محرک هموستاز کلسیم و به دنبال آن سلامت استخوان مورد توجه قرار داشته است. درگذشته از ویتامینD۳ به عنوان درمان توبرکلوزیس استفاده میشد ولی اخیرا به عنوان یک عامل موثر ضد عفونت ویروسی آنفولانزا و عفونت باکتریایی استرپتوکوک نیز در حال مطالعه و بررسی است. مشابه با ویتامین A، ویتامین D۳ نیز اثرات مختلفی روی سیستم ایمنی دارد؛ در برخی موارد مشخص شده است که D۳ به عنوان یک محرک سیستم ایمنی( Immunostimulator) میتواند عمل کند و تکثیر مونوسیت ها و تولید سایتوکاین IL-۱ از آنها را تقویت میکند؛ اما از طرف دیگر میتواند تمایز سلولهای TH۲ و Treg را نیز تسریع ببخشد. به عبارت دیگر مشابه یک شمشیر دولبه عمل میکند.
علاوه بر این مطالعات نشان داده اند که ویتامین D۳ مشابه با RA در درمان بیماری های خودایمن نیز موثر میباشد.
ویتامین B
در مورد اثرات ایمونومدولاتوری ویتامین های E، B و C اطلاعات کمی در دسترس است؛ با این حال اخیرا مشخص شده است که متابولیت های باکتریایی مشتق از B۲ ( ریبوفلاوین) و B۹ (فولیک اسید) میتوانند سلولهای MAIT(Mucosal Associated Invariant Tcell) را تحریک کنند. به این صورت که در پاسخ به میکروبیوتای همزیست و مخمر، سلولهای MAIT توسط B۲و B۹عرضه شده با MHC I فعال خواهند شد. در این مسیر سلولهای MAIT میتوانند عفونت های باکتریایی را مهار کنند. علاوه بر این ویتامین B۳ (نیکوتین آمید) و مشتقاتش میتوانند تمایز سلولهای نوتروفیلی از پیش سازهای خونی را تقویت کنند.
ویتامین C
اثرات ویتامین C یا آسکوربیک اسید (AA) روی القای سیستم ایمنی و پاسخهای ضد ویروسی به طور گسترده ای در مطالعات مطرح شده است. برخی از مطالعات In vitro نشان داده اند که آسکوربیک اسید از طریق فعال کردن سلولهای دندرتیک و ایجاد یک محیط سایتوکاینی میتوانند سبب تحریک تمایز سلولهای TH۱ شوند.
اکثر مطالعات بروی خصوصیات ضدتوموری این ویتامین متمرکز شده است؛ برخی از مطالعات نشان داده اند که نقص در آسکوربیک اسید سبب اختلالات قابل ملاحظه ای
در تشخیص سلولهای توموری توسط سلولهای NK و کشتن سلولهای توموری خواهد شد. همچنین سایر مطالعات نشان داده اند که این اثرات ضدتوموری آسکوربیک اسید به واسطه توانایی این ویتامین در فروشاندن رادیکال های ازاد و القای شکل گیری گونه های ازاد اکسیژن و در نتیجه مرگ سلولهای توموری میباشد.
ویتامین E
در گذشته ویتامین E به خاطر ویژگی های آنتی اکسیدانتی شناخته شده بود ولی امروزه مشخص شده است این ویتامین از طریق مهار تولید سایتوکاین از سلولهای مونوسیتی، ویژگی ضد التهابی نیز از خود بروز میدهد.
این ویتامین هم چنین میتواند تولید cAMP را تسریع و در مقابل فعالیت سلول NK را مهار کند. علاوه بر این مشاهده شده است که فعالیت سلولهای TH۲ نیز به واسطه این ویتامین افزایش پیدا خواهد کرد. مشابه با ویتامینC اکثر مطالعات انجام شده روی ویتامین E بیشتر روی جنبه های ضدتوموری آن متمرکز شده است.
مطالعات نشان داده اند که ویتامین E میتواند از طریق فعالی کردن سیتوکروم C و کاسپازها سبب القای آپوپتوز در سلولهای توموری شود. علاوه بر این، این ویتامین میتواند محرک اتوفاژی سلولهای توموری و افزایش عرضه متقاطع آنتی ژن به سلولهای T CD۸+ و در نهایت مهار بقای سلول توموری نیز باشد.
به عنوان جمع بندی باید به این نکته اشاره کرد که ویتامین ها نه تنها به عنوان مواد مغذی و موثر در سلامت جسمی و روحی شناخته شده اند بلکه به عنوان عناصر ضروروی برای حفظ عملکرد صحیح سیستم ایمنی نیز شناخته شده اند. اما با این حال تمام خصوصیات موثر ذکر شده برای ویتامین ها با حفظ غلظت مناسب آنها به دست می آید، وغلظت های بالاتر از حد مجاز نتایج عکس نیز به بار میاورد. درحال حاضر یافتن غلظت بهینه آنها موضوع مطالعات مختلفی میباشد.
دکتر مریم عظیمی
دکترای تخصصی ایمونولوژی
منبع:
۱. Aslam MF, Majeed S, Aslam S, Irfan JA (۲۰۱۷) Vitamins: Key Role Players in Boosting Up Immune Response-A Mini Review. Vitam Miner ۶: ۱۵۳. doi:۱۰.۴۱۷۲/۲۳۷۶-۱۳۱۸.۱۰۰۰۱۵۳
۲. The Role of Vitamins in the Immune System by Patrycja Thompson, IMMpress Magazine
۲. The Role of Vitamins in the Immune System by Patrycja Thompson, IMMpress Magazine
:
کامنت